Okres przedświąteczny i adwent – to czas zakupów, wzmożonych wydatków, zdobienia domów, spotkania ze znajomymi (Weihnachtsfeier) i picie ponczu. Jarmarki są na stałe wpisane w grudniowy krajobraz Wiednia. Powiedzcie sami, czy to jest jeszcze piękna tradycja czy jednak wyświechtany zwyczaj?
Czy jarmarki to tradycja średniowieczna?
Nie wszystkie tradycje w Wiedniu sięgają daleko w przeszłość i na pewno nie są to jarmarki bożonarodzeniowe. Wprawdzie w XIII wieku książę Albrecht I nadał przywilej urządzania dorocznego jarmarku, ale on nie miał nic wspólnego z Bożym Narodzeniem. Pierwsze zapiski sugerujące jarmark bożonarodzeniowy pochodzą dopiero z 1601 roku. Stragany rozstawiały się na początku na Graben i Brantstätte (plac koło katedry, dziś nie istniejący). W 1772 rynek przeniósł się na Freyung. Liczba miejsc jarmarcznych wzrastała powoli tak jak zamożność obywateli. Handlarze i producenci dostrzegli lukę i tym samym jarmarki stały się komercyjnym wydarzeniem dużo wcześniej niż nasz XX i XXI wiek.
Gdzie odbywał się Jarmark Bożonarodzeniowy?
Do 1842 roku „Nikolo- i Weihnachtsmartkt” istniały na Freyung równolegle z normalnym ryneczkiem. Ograniczone miejsce i skargi mieszkańców wymusiło przeniesienie jarmarku na sąsiedni Platz Am Hof. Każdego roku od 5 grudnia do Nowego Roku stoją tam budki, z których sprzedawane są różne dobra.
Jarmarki były, i w sumie nadal są, miejscami lubianymi przez młodych ludzi. Szczególnie wieczorami, gdy zapalane były kiedyś świece i ogniska, a dziś łańcuchy lampek. Robert Ascher, austriacki pisarz, wspomina w swojej książce: „Na straganach leżały lalki, które piszczały, gdy naciskało się na ich brzuszek, konie na biegunach, kuchnie, piecyki i naczynia dla lalek, szable, broń i czaki (rodzaj wysokich czap wojskowych używanych do początku XX w.), pociągi, które umiały same jeździć, książki z obrazkami, ozdoby choinkowe (…) i w końcu stali sprzedawcy z wiecznie zielonymi drzewkami”.
Wraz z Pierwszą Wojną Światową nastał ciężki czas, co zrozumiałe, dla jarmarku. W 1923 raz jeszcze budki postawiono na Freyung, bo potem przez cztery lata ryneczek powstawał naokoło katedry pw. św. Szczepana. Po Drugiej Wojnie Światowej przenoszono Wiedeński Jarmark Bożonarodzeniowy w różne miejsca i w końcu zatrzymał się przed byłym „Messepalast”, którego funkcja później przeniosła się na Prater, a w tym miejscu powstała Dzielnica Muzealna (Museumsquartier). W 1975 roku wybudowano tam garaż podziemny i ryneczek został przeniesiony na Plac Ratuszowy i pozostał tam do dziś nabierając rozmachu. Stał się ogromnym wydarzeniem komercyjnym. Dziś mówimy o Wiener Adventszauber, czyli Wiedeńskim Adwentowym Czarze. Oprócz zakupów i ponczu spotkamy też niewielkie lodowisko przed ratuszem.
A poniżej na filmie, możecie obejrzeć jak wygląda miasto w okresie adwentowym.
A co z innymi miejscówkami?
Jako przeciwwaga do dużego jarmarku przed ratuszem, w późnych latach osiemdziesiątych, powstały liczne małe ryneczki takie jak Alt-Wiener Christlkindmarkt na Freyung, jarmark na Spittelbergu, w podwórzu Starego Szpitala Ogólnego (Altes AKH), przed pałacem Schoenbrunn czy przed kościołem św. Karola. Zastanawiam się czy dziś to pielęgnacja tradycji, czy też już jednak sposób na zarobek?
Co spotkacie na jarmarkach?
Tradycyjnie znajdziecie ozdoby choinkowe, a także wiele stoisk z rękodziełem, dekoracjami adwentowymi na granicy sztuki i kiczu. Kadzidła, produkty miodowe, a także ręcznie tkane wełniane ubrania tworzą przytulną atmosferę i zapraszają na spacer. Dydaktyczna, drewniana zabawka dla dzieci i dorosłych rozbawi nie tylko w święta. Stoiska gastronomiczne oferują regionalne przysmaki. Chleb z pastami, smalce i cebulą, langosze – placki pochodzenia węgierskiego pieczone w głębokim oleju. Poncze, herbatki i kompoty dla dzieci. Kiedyś trafiłam na poncz z destylatem z szyszek sosny wysokogórskiej. Chciałabym znowu napić się tego trunku, cudny smak, niesamowite połączenie! Szukałam go w kolejnych latach pod Schoenbrunnem, ale już nigdy nie znalazłam.
Pod ratuszem dodatkowo jest lodowisko, karuzele, szopka, w weekendy chór śpiewający kolędy, warsztaty dla dzieci, gdzie można zrobić prezenty.
Czy to romantyczny i miły zwyczaj, czy kicz i tandeta?
Przed ratuszem raz być trzeba, bo to jak być w Rzymie i nie udać się do Watykanu, ale gdy już raz przebiło się przez tłumy w tym miejscu i napiło przesłodzonego ponczu, to innym razem warto udać się w te mniej rozreklamowane miejsca. Szczególnie zapraszam na wszelkiego rodzaju, jednoweekendowe wydarzenia np. przy parafiach, są często kameralne, smakowite i prawdziwie przybliżające do mieszkańców miasta.
Z innej strony wydarzenia adwentowe coraz bardziej rozrastają się ponad konsumpcję i można brać udział w wielu atrakcjach, szczególnie zaplanowanych z myślą o dzieciach.
Lista Jarmarków Bożonarodzeniowych
Rathausplatz: Wiener Christkindlmarkt
15 listopada – 26 grudnia 2019 r.
Niedziela – czwartek oraz 25 i 26 grudnia: 10:00 – 21:30
Piątek – sobota: 10:00 do 22:00
24 grudnia: 10:00 – 18:00
Lodowisko
15 listopada 2019 r – 6 stycznia 2020 r.
Codziennie: 10:00 – 22:00
24 grudnia: 10:00 – 18:00
Zamknięte 31 grudnia 2019 r.
Warsztaty w Volkshalle
Od 15 listopada do 24 grudnia 2019
Codziennie od 9:00 do 19:00
24 grudnia od 9:00 do 15:00
Włączenie lampek na choince
15 listopada 2019 r. o godz. 17.30. Choinka postoi do 6 stycznia 2020 r.
Adwentowe śpiewanie w Festsaal Rathaus
Każdy weekend adwentu od 1 grudnia do 24 grudnia 2018 r. włącznie.
Piątek, sobota i niedziela od 15.30 do 19.00 godz.
24. grudnia: 15.30 do 16.30 godz
Scena Wiener Christkindlmarkt:
Hejnał
Od 1 grudnia do 23 grudnia 2019
Codziennie od 20:00 do 20:30
Występy chóru
Od 1 grudnia do 23 grudnia 2019
Codziennie od 18:30 do 19:00
Błogosławieństwo/poświęcenie wieńców adwentowych
1 grudnia 2019 o godzinie 14.30
Transport publiczny:
U2 Station Rathaus,
U3 Station Volkstheater,
Straßenbahn 1 und D: Station Burgtheater
Świąteczna wioska na Maria Theresienplatz
20 listopada – 26 grudnia 2019 r.
Burgring, 1. dzielnica Wiednia
Godziny otwarcia:
Niedziela – czwartek 11:00 – 21:00
Piątek – sobota: 11:00 – 22:00
24 grudnia 2019 r.: 11:00 – 16:00
25 i 26 grudnia: 11:00 – 19:00
Starowiedeński Jarmark Bożonarodzeniowy na Freyung
16 listopada – 23 grudnia 2019 r.
Freyung, 1. dzielnica Wiednia
Godziny otwarcia:
Codziennie od 10.00 do 21.00
Bio – Adventmarkt Freyung
23 listopada – 23 grudnia 2019
Godziny otwarcia:
codziennie 10:00 – 19:30
piątek i sobota 09:00 – 18:00
Jarmark Am Hof
15 listopada – 23 grudnia 2019 r.
Am Hof, między Graben i Freyung, 1. dzielnica Wiednia
Godziny otwarcia:
Poniedziałek – czwartek 11:00 – 21:00
Piątek – niedziela 10:00 – 21:00
Gastronomia czynna jest codziennie do godziny 22:00
Transport publiczny:
Autobus A1 Herrengasse od. Wipplingerstraße 1min spacerem
Metro:
U3 Herrengasse, 1 min spacerem
U1 Stephansplatz, 5min spacerem
U2 Schottentor, 5 min spacerem
Web: www.weihnachtsmarkt-hof.at
Rynek adwentowy Karlskirche – Art Advent
22 listopada – 23 grudnia 2019
Karlsplatz, 4. dzielnica Wiednia
Godziny otwarcia:
codziennie: 12:00 – 20:00
gastronomia do 21:00
Transport publiczny:
Metro U1, U2, U4 Karlsplatz
Tramwaj D, J, 1, 2, 62, 65 i Badnerbahn
Autobus 4A, 49A, 57A, 59A
Świąteczna wioska Schloss Belvedere
22 listopada – 26 grudnia 2019 r.
Prinz-Eugen-Straße 27, 3. dzielnica Wiednia
Godziny otwarcia:
Poniedziałek – piątek: 11:00 – 21:00;
Sobota – niedziela i 8 grudnia: 10:00 – 21:00
24 grudnia: 10: 00 – 15:00;
25 i 26 grudnia: 10:00 – 19:00
Jarmark Bożonarodzeniowy i Noworoczny przy Pałacu Schönbrunn
23 listopada 2019 – 6 stycznia 2020
Schloß Schönbrunn, 13. Bezirk Wien
Godziny otwarcia:
24 listopada – 24 grudnia: 10:00-16:00,
25 grudnia – 6 stycznia: 10:00 – 18:00
Jarmark Bożonarodzeniowy przy kościele Mariahilf
15 listopada – 24 grudnia 2019
Mariahilferstraße 55, 6. dzielnica Wiednia
Godziny otwarcia:
codziennie: 09:00 – 20:00
24 grudnia: 09:00 – 17:00
Jarmark Adwentowy Spittelberg
14 listopada – 23 grudnia 2019
Spittelbergviertel, 7. dzielnica Wiednia
Godziny otwarcia:
Poniedziałek – czwartek: 14:00 – 21:00
Piątek: 14:00 – 21:30
Sobota i 8 grudnia: 20:00 – 21:30
Niedziela i Święta: 10:00 – 21:00
Świąteczna Wioska Altes AKH
15 listopada – 23 grudnia 2019
Altes AKH, Kampus uniwersytecki – Alserstraße / Spitalgasse, 9. dzielnica Wiednia
Godziny otwarcia:
Poniedziałek – wtorek 14:00 – 22:00
Środa: 11:00 – 22:00
Czwartek – piątek: 14:00 – 23:00
Sobota 11:00 – 23:00;
Niedziela: 11:00 – 21:00
Zima w Museumsquartier
7 listopada – 23 grudnia 2019
Museumsquartier, 7. dzielnica Wiednia
Godziny otwarcia:
Poniedziałek – piątek: 16:00 – 23:00
Sobota – niedziela 14:00 – 23:00
Jarmark bożonarodzeniowy w ogrodach Hirschstetten
21 listopada – 23 grudnia 2018
Quadenstrasse 15, 22. dzielnica Wiedeń
Godziny otwarcia:
Czwartek – niedziela 10:00 – 20:00
Zimowy jarmark przy Riesenrad
16 listopada 2019 – 6 stycznia 2020
Riesenradplatz, 1020 Wiedeń
Godziny otwarcia:
Poniedziałek – piątek: 12:00 do 22:00
Sobota – niedziela: 11:00 – 22:00
24 grudnia 2019: 10:00 – 17:00
31 grudnia 2019 – 1 stycznia 2020: 12:00 – 02:00
Jarmark “Am Hof Wintergarten”
21 listopada – 24 grudnia 2019r
Tuchlauben 3-7, 1010 Wiedeń
Godziny otwarcia:
codziennie 16.00 do 22.00
Jarmark Bożonarodzeniowy w Türkenschanzpark
13 listopada – 24 grudnia 2019
Hasenauerstraße / Max Emanuel Str., 18. dzielnica Wiedeń
Godziny otwarcia:
Poniedziałek – piątek: 15:00 – 22:00
Sobota – niedziela: 12:00 – 22:00
24 grudnia 2019: 12:00 – 15:00
CK Jarmark Bożonarodzeniowy na Michaelerplatz
15 listopada – 26 grudnia 2019
Michaelerplatz, 1010 Wiedeń
Godziny otwarcia:
codziennie: 10:00 – 20:00
24 grudnia: 10:00 – 17:00
Jarmark Bożonarodzeniowy przy Katedrze
15 listopada – 26 grudnia 2019
Stephansplatz, 1010 Wiedeń
Godziny otwarcia:
codziennie: 11:00 – 21:00
24 grudnia: 11.00 – 16.00;
25 – 26 grudnia: 11:00 – 19:00
Zimowe dni przy Pałacu Coburg
22 listopada – 22 grudnia 2019
Coburgbastei 4, 1010 Wiedeń
Godziny otwarcia:
w każdy piątek i sobotę od 16:00
Rynek adwentowy w Museum Komunikacji Remise
6 grudnia – 22 grudnia 2019
Ludwig-Koeßler-Platz, 1030 Wiedeń
Godziny otwarcia:
Piątek – niedziela: 14:00 – 21:00
Średniowieczny Jarmark Adwentowy przed Muzeum Historii Wojska
28 listopada – 1 grudnia 2019
Arsenał, 1030 Wiedeń
Godziny otwarcia:
28 listopada: 14:00 – 22:00,
29 listopada: 10:00 – 22:00,
30 grudnia: 10:00 – 22:00,
1 grudnia 10:00 – 20:00
Almadvent: Nowy rynek adwentowy przed Messe Wien
15 listopada 2019 – 1 stycznia 2020 r.
Messeplatz 1, 1020 Wien
Godziny otwarcia:
Stubn:
od poniedziałku do piątku 11.00 – 12.00
sobota 10.00 – 12.00
niedziela 10.00 – 22.00
ale Wichtel Bastel (rękodzieło) i Back Stubn (wypieki):
poniedziałek – piątek 12.00 – 18.00
sobota / niedziela 10.00 – 18.00
poniedziałek – piątek od 8.30 h
Handwerks Stubn 1&2 (rękodzieło):
poniedziałek – piątek 11:00 – 21:00
sobota / niedziela 10:00 – 21:00
Godziny otwarcia stoisk:
poniedziałek – piątek 11:00 – 21:00
sobota 10:00 – 21:00
niedziela 10:00 – 21:00
Trybuna:
Poniedziałek – piątek 17.00 – 20.00
Sobota 15.00 – 20.00
niedziela 12.00 – 19.00
Składka na wydatki: 5,00 € / dziecko na materiały piekarnicze / rękodzielnicze – kwotę tę należy zapłacić na miejscu w kasie. Pod koniec programu każde dziecko może zabrać do domu wypieki i wykonane przedmioty, a także śpiewnik.
Warsztaty muzyczne
W soboty (dzieci powyżej 10 lat) i we wtorki (dzieci powyżej 4 lat) wspólnie przećwiczą piosenki i kolędy, a następnie wystąpią przed publicznością na trybunach.
Foto tytułowe (C) Stadt Wien Marketing