Ci, którzy czytają bloga lub śledzą jego kanały social media wiedzą, że kocham się w dirndlach, tak bardzo, że ślub brałam w takim stroju. Zatem nie może zabraknąć wpisu na ten temat.
Dirndl przeżywa boom w ostatnich latach, choć jeszcze niedawno dziwnie patrzono na ten rodzaj stroju. Dziś uważa się, że noszenie dirndl jest eleganckie. Wszyscy w regionie alpejskim wiedzą już czym jest dirndl. Teraz czas na Was, byście dowiedzieli się co to jest dirndl i z czym to się je.
Dirndl: Skąd ta nazwa?
Słowo dirndl ma trzy różne znaczenia:
- Dirndl to określenie dziewczyny.
- Dirndln to podłużne, czerwone owoce – dereń.
- Sukienka Dirndlkleid, która określa tradycyjny strój, używana jest głównie w skróconej formie Dirndl.
Samo słowo jest zdrobnieniem słowa „Dirn”, co oznacza w wysokoniemieckim prostytutkę, ale wcześniej było używane również jako określenie na służącą.
Z czego składa się dirndl?
Dirndl to najczęściej oddzielna „góra” i „dół”. Można znaleźć też modele, które są zszyte, ale nadal zakłada się pod spód bluzkę i takie, które są sukienkami. Zazwyczaj jednak dirndl to:
Gorset
(Mieder, Leib) który jest ciasno skrojony i ma głęboki prostokątny lub okrągły dekolt, który podkreśla biust. Warto do niego nabyć specjalny biustonosz, który wspiera konstrukcję gorsetu jeszcze bardziej uwydatniając piękny dekolt.
Spódnica
(Rock) nakładana wysoko w pasie. Materiał układa się w fałdy, a to modeluje kobiecą sylwetkę. Długość spódnicy zależy od okazji i aktualnej mody, ale nie powinna być krótsza niż do kolan. Tzw. mini- dirndl, gdzie spódnica ma około 50 cm pojawia się co i rusz, ale trzeba być ostrożnym, żeby nie wyglądać kiczowato.
Fartuch
(Schürze) kiedyś noszony jako praktyczna ochrona, dziś jest nierozłączną, modną częścią dirndla. Fartuch powinien być o 2 cm krótszy niż Kittl (spódnica).
Bluzka
(Bluse) pod gorset. Najczęściej biała, bawełniana lub lniana, z koronkami, prostymi lub bufiastymi rękawami, z wycięciem dekoltu w różnych kształtach.
Niektóre trachty nie mają dekoltu, tylko są szyte wysoko pod szyją, wtedy nie potrzebna jest bluzka. W pozostałych sytuacjach jej brak to tzw. NO GO – nie można się tak ubrać!
Dodatkowo
Halka pod spódnicą
(Unterrock) może, ale nie musi pojawiać się w tym zestawie. Pod żadnym pozorem nie powinna wystawać spod spódnicy, chyba, że podczas tańca. Halka sprawia, że spódnica nabiera pięknego kształtu.
Buty
(Schuhe) Do dirndla noszone jest nie tylko klasyczne, tradycyjne obuwie, ale także normalne balerinki lub czółenka. Spotkałam się nawet z trampkami. Jeśli chcesz po prostu bawić się na tradycyjnym festiwalu, zdecydowanie wybierz wygodne buty. Zbyt wysokie szpilki lub sandały nie pasują do dirndla.
Torebka
(Tasche) Większość dirndli ma po prawej stronie Kittlsack, to znaczy kieszeń w spódnicy. Jeśli nie masz wszystkiego, czego potrzebujesz do tradycyjnego stroju możesz również zabrać nie za dużą, normalną, skórzaną torebkę.
Jeszcze jedną opcją jest Trachtenbrummsel, czyli mała torebeczka nawlekana na pasek od fartucha i przytwierdzana z przodu w pasie, na fartuchu właśnie.
Biżuteria
Breloczek na tasiemce lub łańcuszku, zapinane wysoko na szyi, to oryginalna biżuteria do dirndla.
Nie można nie wspomnieć Charivaris – ozdób na łańcuszku- są nie tylko noszone przez mężczyzn, ale także znajdują się przy dirndlach.
Charivaris to w większości masywne srebrne łańcuchy z jak największą liczbą ozdób. Tradycyjnie Charivaris są indywidualnie zestawiane. Liczba przywieszek rośnie w ciągu życia, bo są to często trofea i pamiątki. Oprócz klasyków, takich jak trofea myśliwskie Grandeln (zęby, kości), pojawiają się motywy kościelne, różne talizmany szczęścia, a nawet motywy erotyczne. Na charivari powinno wisieć co najmniej 5 ozdób, a jeśli będzie ich więcej to liczba powinna być nieparzysta, bo to przynosi szczęście.
Jeśli chodzi o biżuterię: mniej znaczy więcej, bo dirndl jest często sam w sobie bardzo kolorowy i wzorzysty!
Nie każdy Dirndl jest Trachtem
W dzisiejszych czasach niektóre modele dirndl nie mają nic wspólnego z tradycją, a są tylko i wyłącznie wyrazem mody. Trachten jest strojem tradycyjnym i wywodzi się z kultury regionu.
Tracht ma następujące cechy:
- Tracht noszony jest przez grupę etniczną, która często kojarzy się z określonym regionem.
- Tracht ma wyznaczniki w zakresie jakości i wzoru tkaniny, kroju, kombinacji kolorów, wyszytych wzorów.
Większość dirndlów, które dziś można kupić, inspirowana jest historycznymi kostiumami, ale są raczej produkowane zgodnie z trendami na rynku.
Dirndl jako Tracht
Przykładem Trachtu jest strój z landu Aussee z pogranicza regionu Slazkammergut. W Aussee dirndl jest codziennym strojem, ponieważ ubiera się go bez względu na to, czy jest to święto, czy nie i nie jest przedmiotem luksusowym. Do produkcji odzieży codziennej używa się zawsze łatwych do czyszczenia materiałów, takich jak bawełna czy len.
Suknia składa się z różowej, bawełnianej spódnicy z białymi kwiatami, prostego zielonego, lnianego gorsetu i fioletowego fartucha. Kolory mają swoje znaczenie: zieleń oznacza lasy i łąki, róż zarezerwowany jest dla różanecznika alpejskiego, a purpura fartucha dla goryczki. Oba kwiaty rosną w górach. Poniżej film o tradycyjnym Ausseer Dirndl.
Na świąteczne okazje narzuca się jedwabny szalik na ramionach. Można również zastąpić bawełniany fartuch jedwabnym w kolorze niebieskim lub czarnym. Istnieją również warianty z zielonym lub czerwonym i białym gorsetem oraz czarnym fartuchem z czarnym Kittlblech, czyli rodzaj wąskiej taśmy przyszywany do rąbka spódnicy. Czasem zamiast Kittelblech pojawia się Kittlbesatz albo Kittblende, czyli szeroki na 4 do 10 cm pas materiału, podszyty od spodu u dołu spódnicy. Ma nie tylko rolę upiększającą, ale również chroni brzeg i daje dodatkową stabilność i „ciężar” spódnicy.
Gdzie wiązać kokardę od fartucha?
Nie jest to wielowiekowa tradycja, ale wiązanie kokardy Dirndlschleife ma znaczenie. Istnieją cztery warianty wiązania kokardy w pasie. Wiedza ta może może pomóc uniknąć nieporozumień na temat statusu związku odzianej w dirndl kobiety.
Wiązanie przodu z lewej
Kokarda, z punktu widzenia użytkowniczki dirndla, z przodu po lewej stronie sygnalizuje, że pani jest jeszcze „do wzięcia” lub niezamężna. To może być bardzo interesująca informacja dla mężczyzn, którzy chcą flirtować lub ożenić się.
Wiązanie z przodu z prawej
Na zasadzie przeciwieństwa oznacza, że dama jest mężatką lub przynajmniej w mocnych rękach. Uwaga, mężczyźni, tutaj ostrożnie, by nie zarobić prawego sierpowego. ;)
Wiązanie z tyłu
Jeśli kobieta wiąże kokardę na środku z tyłu, oznacza, że jest wdową. W niektórych rejonach Austrii jednak fartuch jest tradycyjnie związany tylko z tyłu, jak na przykład w Salzkammergut. Kelnerki też często wiążą się na plecach.
Wiązanie z przodu pośrodku
Rzekomo kokarda pośrodku przodu oznacza, że dziewczyna jest nadal dziewicą. W niektórych miejscach twierdzi się również, że kobieta jest niezdecydowana .
W świecie mężczyzn istnieją również takie wyrażenia jak Schleife links, Glück bringt’s (Pętla po lewej przynosi szczęście.) lub Schleife rechts ist schlecht (Pętla po prawej jest zła). W niektórych rejonach pojawiały się oddzielne kostiumy dla kobiet w związku małżeńskim i niezamężnych, co oczywiście ułatwiało życie zainteresowanych mężczyzn.
Dokąd w takim stroju?
Na wszelkie festyny i festiwale, szczególnie folklorystyczne, takie jak Oktoberfest, czy dni Styrii organizowane pod ratuszem w Wiedniu.
Podczas świąt katolickich, w tym do kościoła.
Na uroczystości rodzinne, urodziny i śluby.
Na bale (ale nie wszystkie), w tym najsłynniejszy bal Styrii, tylko tu raczej ubiera się długie suknie i bardziej Tracht, niż tylko Dirndl.
Ogólnie często tam, gdzie mamy być wyjściowo i elegancko ubrani.
Niemniej warto zawsze zapytać organizatora w jakiej atmosferze i jaki styl ubioru będzie oczekiwany, bo mimo elegancji nie zawsze będzie pasować taki strój.
Gdzie kupić Dirndl?
Dirndle pojawiają się w powszechnej sprzedaży końcem lata, gdy zbliża się Wiesn Fest, odpowiednik Oktoberfest. Można jest spotkać w wielu sklepach np.
-W sieciówkach takich jak HM i CA
-Sklepach spożywczych z „tematycznymi” tygodniami tj. Hofer, Liedl
-Sklepach stacjonarnych tylko z tego typu odzieżą regionalną np. LANDHAUS Trachten Wien – Franz-Josefs-Kai 33 lub Edelheiß w SCS
-Sklepach internetowych tylko z tego typu odzieżą, szukajcie: trachten online geschäft
-Sklepach online z rożnoraką modą np. Universal.at czy trachtenmode.stylight.at
W Polsce również pojawiają się w modzie elementy odzieży tradycyjnej- spódnice z motywami kaszubskimi, korale i koszule z wzorami góralskimi noszone do jeansów. Chętnie ubieracie takie rzeczy?
Bardzo ciekawy artykuł :-) warto znać kulturę i tradycję kraju w którym się mieszka. Osobiście również bardzo lubię Dirndl. Gdy pracowałam w Heuriger lata temu, ogromną przyjemność sprawiało mi ubieranie tych kolorowych, wesołych strojów. Obecnie mam rzadko okazję zakładać taki strój :-( pozdrawiam!
Do dirndla trzeba mieć też odwagę, prawda? Założyć dirndl i gdzieś się w nim pokazać to jednak (dla mnie) wyzwanie. W mojej głowie dirndl to coś wyjątkowego.
Zakochałam się w Austrii,a dokładniej w Styrii. W tym roku byliśmy już dwa razy i chyba nie powiedzieliśmy ostatniego słowa ;) Kupiłam regionalne dirndle i mam zamiar w nich chodzić w Polsce.
Nie miałam jeszcze okazji, ale Boże Narodzenie i urodziny ojca będą najlepszą okazją żeby zacząć. Trzeba odwagi do tego, ale co tam :)
Gdyby na Dolnym śląsku były jakieś regionalne wzory to bym nosiła, ale nie ma. Serce podzielone między Polskę i Austrię, próbuję łączyć obie kultury, zwyczaje na co dzień w domu.
Poszukaj dobrze jakiegoś towarzystwa przyjaciół kultury. Jestem pewna, że znajdzieś śląskie stroje ludowe. W Google widziałam ciekawe wzory Śląska Cieszyńskiego.
Niestety. Kiedyś był strój regionalny ale po roku 1945 nowi mieszkańcy Karkonoszy nie używali tradycyjnych ubiorów ze swoich stron, żaden strój regionalny się więc nie wykształcił.
DIRNDL JEST BARDZO PIĘKNYM STROJEM I NIE DZIWIĘ SIĘ ŻE NA ZA CHODZIE CIESZY SIĘ POPULARNOŚCIĄ. KOBIETY W TYCH STROJACH WYGLĄDAJĄ SŁODKO. TE STROJE MAJA COŚ W SOBIE. MAM KOLEŻANKI KTÓRE KOCHAJĄ SIĘ W TYCH STROJACH I KAŻDA IMPREZĘ ROBIĄ MAJAC NA SOBIE DIRNDL. WIEDZĄC JAK BARDZO MI SIĘ TE N STRÓJ PODOBA POSTANOWILY ZROBIĆ MI NIESPODZIANKE I POSTANOWILY MI W PREZENCIE KUPIĆ TAKI STRÓJ ŻEBYM NA URZĄDZANE PEZEZ NIE IMPREZY TEZ PRZYCHODZIL W DIRNDLU. CHOĆ JESTEM FACETEM TO NA IMPREZY CHODZIMY Z ŻONĄ OBYDWOJE W DIRNDLACH. CO MOGĘ POWIEDZIEĆ. JEST SUPER.
MA PAN RACJE ŻE TE STROJE SĄ PRZEŚLICZNE CZĘSTO NA YUTUBIE SĄ FILMY GDZIE FACET JEST W DIRNDLU .KIEDYŚ WIDZIAŁEM JAK REDAKTOR TV PROWADZIŁ JAKIEŚ SPOTKANIE I BYŁ W DIRNDLU. NIEBYŁO ŻADNYCH ŚMIECHÓW WRĘCZ WSZYSCY MU GRATULOWALI ŻE FAJNIE WYGLĄDA. MAM KOLEŻANKE KTÓRA SIĘ KOCHA W DIRNDLACH SUPER WYGLĄDA. WIDZIAŁA JAK BARDZO MI SIĘ TE STROJE PODOBAJĄ BĘDĄC W NIEMCZECH KUPIŁA MI NA PREZENT DIRNDLU. TERAZ W DIRNDLU CHODZIMY NA KAŻDĄ IMPREZE RAZ NAWET Z KOLEŻANKĄ SOBIE POSZLIŚMY NA PIESZA WYCIECZKE POŁACZONĄ PIKNIKIEM NA ŁONIE NATURY OCZYWIŚCIE W DIRNDLACH. BYŁO NAPRAWDE SUPER JEST TO NAPRAWDE STRÓJ W KTÓRYM NAWET PRAWDZIWY… Czytaj więcej »